Geçtiğimiz günlerde hayata gözlerini yuman Jane Birkin, yaklaşık 80 yıllık hayatına veda ederken geriye muhteşem filmler ve ikonik bir isim bıraktı. 1981 yılında Hermes’in üst düzey yöneticilerinden Jean-Louis Dumas ile Londra’dan Paris’e yaptıkları bir seyahat sırasında karşılaşan Jane Birkin, Hermes’in o döneme kadarki en ünlü çantası Kelly’den daha büyük ama bir bavuldan daha küçük bir çantaya ihtiyacı olduğunu söyledi. Ünlü modelin bu şikayetinden etkilenen Hermes, 1984 yılında ilk deri siyah Birkin’i piyasaya sürerken ismine de Jane Birkin’in soyadını verdi. Bugün standart bir Birkin dünya çapında ortalama 20.000 dolara alıcı bulurken, materyalleri ve nadirliklerine istinaden milyon dolarlara ulaşan fiyatlarıyla lüks çantalar günümüzün yeni yatırım araçları haline geldi. Peki, nasıl oldu da çantalara bu kadar para vermeye ikna olduk? Çantalar gerçekten de bir yatırım aracı mı? Gelin, beraber inceleyelim.
Çantalar, yaklaşık 600 yıldır lüksün ve statünün sembollerinden. 1800’lerde Sanayi Devrimi ile dünyaya hızlı bir şekilde yayılmaya başlayan deri endüstrisi ile birlikte hızla gelişmeye başlayan çantacılık sektörü, 1900’lere gelindiğinde modanın da vazgeçilmez bir parçası oldu. İlk başlarda sadece yolculuklarda kullanılan çantalar, hızlı bir şekilde günlük hayatın vazgeçilmez parçalarına dönüşürken 1922 yılında Hermes’in lüks olarak tabir edebileceğimiz ilk el çantasını piyasaya sürmesiyle birlikte bugünkü formunu almaya başladı. Günümüzde sosyal medyanın da etkisiyle iyi bir çanta taşımak gerçek bir prestij elde etmek olarak görünürken, lüks çantalar statüye ve aidiyet duygusuna karşı olan zaafımızı en iyi şekilde imgeliyor. 2022 tarihli Market Analysis isimli akademik rapora göre 2021 yılında dünya çapında 49 milyar dolar değerinde el çantası satıldı. Bu rakamın 12 milyar dolarını Amerika Birleşik Devletleri getirirken, çanta endüstrisi Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm harcamaların neredeyse yüzde 5’ine tekabül ediyor
Enflasyon rakamlarının dünya çapında hızla artığı günümüzde elbette akıllarda şu sorulardan biri var, gerçekten bir çantaya binlerce dolar vermek doğru bir karar mı? Hızlı giyim endüstrisinde muadillerini yirmi hatta belki de elli kat çok daha uygun fiyata alabileceğimiz çantalar varken, neden bir Chanel çantaya yatırım yapmalıyız? Cevap basit. SCMP’den Andre Nevelling’in 2023 tarihli haberine göre ortalama bir Chanel çanta, dönemin enflasyon rakamları da dahil edilerek on yıl içerisinde değerine tam tamına yüzde 100’lük bir artış ekliyor. Öyle ki on yıl önce yaklaşık 1.5000 dolara aldığınız bir Chanel Boy, bugün 10.000 doların üzerinde rakamları görebiliyor.
Tüm uzmanlar bu konuda aynı görüşte değil elbette. Hollywood’un yatırım ve lüks gayrimenkul danışmanı Thomas Kralow’a göre durum yukarıda bahsettiğimiz kadar parlak sayılmaz. Lüksün eskiye nazaran daha ulaşılabilir olması ve hızlı değişen moda trendleri ne yazık ki çantaları tahmin ettiğimiz kadar karlı bir araç haline getirmiyor. Buna ek olarak uygun fiyatlara hızlı giyim endüstrisi tarafından üretilen muadillere ek olarak ikinci el ve replika piyasası da lüks çantaları tehdit ediyor. Karalow’a göre on yıl içerisinde farklı bir gayrimenkul aracına yapacağınız yatırım çok daha mantıklı ve çok daha kazançlı sonuçlar doğurabilir.
Türkiye’de de olduğu gibi alım gücünün çok hızlı değiştiği ve temel ihtiyaçlara dahil zor ulaşabildiğimiz bugünlerde lüks çantalar bizim için ne denli mantıklı bir yatırım aracı, sorgulamamak elde değil. Sosyal medyadaki linç kültürüyle bir gecede markanın hakkında çıkabilecek kötü bir haber elinizdeki çantanın da değerini bir anda yerle yeksan edebilir fakat şunu unutmamakta fayda var. Birkin, on yıl içerisinde dünya pazarında değerini tam tamına üçe katladı. Markanın da tutumuyla birlikte bugün cebinizde milyonlar da olsa Birkin alabilmek adına öncelikle beklemek için uzun bir sıraya girmeniz veya bir tanıdık bulup kendinizi öne aldırmanız gerekiyor. Bu da çantanın ulaşılabilirliğini ekonomik bir parametreden ziyade bir arzu nesnesi haline getiriyor. Vitrinden size en sadık arkadaşınız gibi göz kırpan o Birkin’i unutamıyorsanız Sex and The City’den şu repliği de kulak verin. O bir çanta değil, o bir Birkin!